سندرم پیش از قاعدگی(PMS)

سندرم پیش از قاعدگی(PMS) ترکیبی از علائمی است که از شروع قاعدگی ظاهر می‌شود. قاعدگی یک اتفاق طبیعی و ضروری در بدن زنان است. این اتفاق با ریزش دیواره رحم در پایان چرخه قاعدگی به دنبال عدم باوری تخمک پس از تخمک‌گذاری، صورت می‌پذیرد. مراحل این چرخه به وسیله هورمون ها کنترل می شود. زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی به کاهش طبیعی هورمون‌های پروژسترون و استروژن پس از تخمک‌گذاری، حساس هستند.

سندرم پیش از قاعدگی(Premenstrual Syndrome) گروهی از سطوح مختلف تغییرات فیزیکی، عاطفی و رفتاری می‌باشد که تقریباً 90 درصد از زنان، بین تخمک گذاری و شروع قاعدگی خود تجربه می کنند. این علائم یک تا دو هفته پیش از قاعدگی ایجاد و تقریباً با شروع قاعدگی(پریود) از بین می روند. بسیاری از زنان علائم ملایم تر مرتبط با تغییر خلق و خوی را تجربه می کنند‌. اما در حدود 20 درصد از زنان، این علائم شدیدتر است. در ادامه این مطالعه علائم PMS و برخی از راه های مدیریت و درمان آن را خواهید خواند.

سندرم پیش از قاعدگی(PMS) چیست؟

همانطور که پیش تر گفته شد سندرم پیش از قاعدگی( PMS) ترکیبی از علائم فیزیکی و احساسی است که بسیاری از زنان پس از تخمک گذاری و قبل از شروع دوره قاعدگی خود به آن دچار می شوند. علائم سندروم پیش از قاعدگی با شروع قاعدگی در زنان و یا چند روز پس از آن، به دلیل افزایش مجدد سطح هورمون‌ها از بین می رود. علائم شدید PMS ممکن است نشانه ای از، اختلال نارسایی پیش از قاعدگی(PMDD) در برخی از زنان باشد. پس از بارداری PMS ممکن است قطع شود، عود و یا علائم متفاوتی نسبت گذشته ایجاد کند. pMS با قطع قاعدگی در یائسگی از بین می رود.

تفاوت بین PMS و PMDD چیست؟

اختلال نارسایی پیش از قاعدگی(Premenstrual dysphoric disorder ) یک شکل شدید و بالقوه ناتوان کننده PMS است. حدود 2 درصد از افرادی که عادت ماهانه دارند مبتلا به PMDD می شوند. با PMDD، علائم سندرم پیش از قاعدگی با شدت بسیار بیشتری، به خصوص در پاسخ های احساسی و خلق و خوی ایجاد می شود. احتمال بروز خشم، افسردگی شدید و اضطراب با PMDD بیشتر از PMS است.

علت سندرم پیش از قاعدگی(PMS) چیست؟

◀️علت دقیق PMS ناشناخته است اما این امکان وجود دارد که تغییرات هورمونی مربوط به چرخه قاعدگی باعث بروز علائم PMS در برخی از افراد شود. بعد از تخمک گذاری سطح هورمون های استروژن و پروژسترون کاهش می یابد. این تغییر سطح هورمونی می تواند یکی از دلایل اصلی سندرم پیش از قاعدگی باشد. 

◀️مواد شیمیایی مغز به ویژه انتقال دهنده های عصبی سروتونین و گاما بوتیریک اسید نیز نقش دارند. گمان می رود نوسانات سروتونین که نقش مهمی در حالت‌های خلقی دارد، علائم PMS را تحریک می‌کند. مقادیر ناکافی سروتونین می تواند به افسردگی قبل از قاعدگی و همچنین خستگی، هوس غذایی و مشکلات خواب کمک کند.

◀️افسردگی تشخیص داده نشده هم می تواند در برخی از زنان منجر به بروز PMS شدید شود. گرچه افسردگی به تنهایی باعث ایجاد همه علائم نمی شود.

◀️سلامت جسمانی ضعیف، استرس، اضافه وزن و چاقی، مصرف زیاد گوشت قرمز، نمک و شکر، کشیدن سیگار، مصرف الکل، ژنتیک، سوابق خانوادگی و همچنین محیط فرهنگی و اجتماعی سایر عوامل تشدیدکننده علائم PMS می باشند.

علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) چیست؟

علائم PMS از فردی به فرد دیگر بسته به ساختار فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی، بیولوژیکی یا روانشناختی از نظر نوع، تعداد و شدت علائم متفاوت است. PMS مجموعه ای از علائم فیزیکی، عاطفی و رفتاری است که در هفته آخر فاز لوتئال (1 تا 2 هفته قبل از قاعدگی) رخ می دهد. علائم معمولا از 5 روز قبل از شروع قاعدگی شروع می شود، با شروع و یا در عرض 4 روز پس از شروع خونریزی از بین می رود.

علائم پس از بوجود آمدن تا زمان یائسگی نسبتاً ثابت باقی می مانند، اگرچه می توانند از چرخه ای به چرخه دیگر متفاوت باشند. 

علائم فیزیکی

_تورم و حساسیت سینه
_افزایش اشتها، اغلب با هوس غذایی خاص (به ویژه نمک و شکر)
_مشکلات گوارشی(گرفتگی معده، اسهال و یبوست)
_مشکلات پوستی(آکنه)
_سردرد و میگرن(میگرن ممکن است شدت علائم PMS را افزایش دهد)
_درد عضلانی و مفاصل
_بی حالی، خستگی و کمبود انرژی

علائم عاطفی و رفتاری

_اضطراب و تنش
_بی خوابی یا پرخوابی
_تغییر در علاقه و میل جنسی (اگرچه برخی از زنان علاقه خود را از دست می دهند، برخی دیگر تمایل بیشتری دارند)
_تحریک پذیری
_خصومت و طغیان خشم
_نوسانات خلقی
_کناره گیری اجتماعی
_طلسم گریه

چگونه می توان علائم PMS را مدیریت و درمان کرد؟

🔸ایجاد تغییرات در سبک زندگی، مانند پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل، داشتن خواب کافی و ورزش منظم(پنج بار در هفته، هر بار به مدت 30دقیقه) ممکن است علائم PMS را کاهش دهد.

🔸غلات کامل، میوه ها، سبزیجات و غذاهای غنی از کلسیم و منیزیم را به رژیم غذایی اضافه کرد. همچنین از مصرف سیگار، کافئین، نمک زیاد و الکل خودداری کرد.
🔸علائم استرس و اضطراب را نیز می توان با فعالیت هایی مانند پیلاتس، یوگا و مدیتیشن کنترل کرد و همچنین به بهبود الگوی خواب و کاهش گرفتگی عضلات کمک کرد.
🔸درمان های پزشکی رایج برای PMS شامل مسکن های بدون نسخه(دوزهای توصیه شده ایبوپروفن، استامینوفن یا ناپروکسن)، دیورتیک ها، داروهای ضد بارداری خوراکی، داروهای ضد افسردگی و داروهایی که عملکرد تخمدان را سرکوب می کنند، می باشد. در صورت وجود علائم قابل توجه و یا غیر معمول PMS جهت تشخیص و درمان باید با پزشک متخصص زنان مشورت کرد.

سندرم پیش از قاعدگی(PMS) چگونه تشخیص داده می شود؟

هیچ آزمایش واحدی وجود ندارد که بتواند PMS را تشخیص دهد. تشخیص فقط با سابقه علائم ثبت شده قابل انجام است. توصیه می‌شود برای ارائه کامل علائم قبل از مراجعه به پزشک، یادداشت‌های دقیقی از علائم برای حداقل دو دوره قاعدگی نوشته شود. زمان و شدت این علائم، کلیدی برای تشخیص PMS است.

یک چرخه قاعدگی به طور متوسط ​​بین 21 تا 35 روز طول می کشد. فاز فولیکولی از قاعدگی تا تخمک گذاری و فاز لوتئال از تخمک گذاری تا قاعدگی بعدی گسترش می یابد. PMS در فاز لوتئال(تقریباً در 14 روز آخر چرخه قاعدگی) در طول 5 تا 7 روز قبل از شروع قاعدگی رخ می دهد.

طبق گفته کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان، یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی تشخیص بالینی PMS را زمانی انجام می دهد که:

◀️علائم فعالیت های روزانه را مختل می کند؛

◀️ علائم 5 روز قبل از شروع قاعدگی ظاهر می شود و 4 روز پس از شروع آن به پایان می رسد؛

◀️علائم حداقل برای 2-3 ماه رخ می دهد؛

آیا PMS با افزایش سن بدتر می شود؟

سندرم پیش از قاعدگی بیشتر در سن 30 سالگی تأثیر می گذارد. معمولا علائم از اواخر دهه 30 یا 40 سالگی تا قبل از یائسگی(دوران پیش از یائسگی) بدتر می شود. PMS پس از یائسگی متوقف می شود.

سخن آخر

اطلاعات آورده شده در این مطالعه به جهت درک بهتر سندرم پیش از قاعدگی(PMS)، به عنوان بخش رایجی از چرخه قاعدگی بوده است. داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل، استفاده از محصولات بهداشتی مناسب و راحت، ورزش منظم و بکارگیری راهکارهای کنترل استرس به کاهش علائم PMS کمک می‌کند. با این حال اگر باز هم متحمل علائم PMS می شوید، حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.